
Ban bek na añanan ’90. Prome cu Hugo Chávez a bira presidente di Venezuela, e situacion na Venezuela no tawata mucho bon. Alrededor di 60% di poblacion tawata biba den pobresa y desempleo tawata halto. Na 1999 Hugo Chávez a bira presidente, primintiendo mas igualdad, menos probresa y menos desempleo. Chávez a implementa un maneho cu tawata wordo yama ‘socialismo del siglo XXI.’
Petróleos de Venezuela, S.A. (PDVSA)
PDVSA a hunga un rol importante den e maneho di Chávez. Tene na cuenta cu PDVSA ta un compania estatal (doño=gobierno Venezolano) y tawata e compania mas grandi di Sur America. E economia Venezolano ta depende sumamente hopi riba exportacion di petrolio. Hopi ta considera PDVSA practicamente sinonimo na e economia Venezolano. Bou maneho di Chávez, petrolio a aumenta di alrededor di 70% pa alrededor di 98% di tur exportacion di Venezuela. Hopi hende a haya trabou den PDVSA. Gastonan di salario a mas cu redobla, pero e produccion di PDVSA no a aumenta. A pesar di esaki, cu e prijs di petrolio riba $100 pa bari, suficiente placa tawata drenta pa emplea mas hende y introduci subsidionan social pa pueblo. Mientras cu e debe di pais a aumenta, Chávez a reduci e cantidad di ciudadano bibando den pobresa di 60% pa alrededor di 30%. Companianan den sector priva tawata wordo nacionalisa. Tawata tin reclamo cu mastanto ta ‘sostenedornan’ ta haya trabou di gobierno. Tambe tin sospechonan di corupcion den gobierno y den companianan estatal.
Prijs di petrolio ta cay
Na 2014 e prijs di petrolio a cuminsa baha drasticamente. Na dado momento e prijs a cay bou di $40 pa bari. Te ainda e prijs ta relativamente hopi abou, e ultimo lunanan aki variando entre $45 y $55 pa bari. E efecto di esaki riba Venezuela a demostra di ta desastroso. No lubida cu e economia Venezolano ta depende sumamente hopi riba exportacion di petrolio y, dependiendo riba e entradanan aki, a aumenta e gastonan di gobierno y PDVSA drasticamente.

Crisis
Un aumento riba impuesto no ta yuda mucho considerando cu a nacionalisa hopi compania cu tawata forma parti di sector priva. A yega e momento cu gobierno Venezolano a cuminsa print mas placa, devaluando e balor di e Bolivar. Cu e prijs di petrolio abou, no tin suficiento Dollar drentando, cual ta contribui na e problema di importacion y pues e scarcedad di productonan den e pais. Gobierno Venezolano, bou maneho di Maduro, a tuma algun medida relaciona cu e balor di Bolivar, cual a resulta den un black market creciente pa Dollar. Gobierno Venezolano ta haci maniobranan financiero y ta negocia cu entre otro Rusia y China pa purba paga debenan internacional y no ‘default.’ E bataya pa poder politico entre Maduro (purbando di keda na poder) y oposicion (cu actualmente tin un mayoria den parlamento) ta haci e situacion mas explosivo.
Asina tin mas desaroyo y decisionnan di maneho, simpel y compleho, cu a hunga un rol. Lo tuma hopi boluntad y determinacion pa cambia e rumbo di Venezuela drasticamente den direccion di e potencial grandi cu e pais tin.
Imagen di protesta: andresAzp